ΟΠΕΡΑ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ

RICHARD STRAUSS: SALOME

ΟΜΜΘ/Δημήτρια 2007
Richard Strauss (1864-1949)
"Salome"
Μουσικό δράμα σε μία πράξη.
Λιμπρέτο του Richard Strauss, βασισμένο στη γερμανική μετάφραση της Hedwig Lachmann,
του ομώνυμου θεατρικού έργου του Oscar Wilde.
Πρώτη παρουσίαση: Δρέσδη, Hofoper, 9 Δεκεμβρίου 1905

Μια συμπαραγωγή του Μ.Μ.Θ. με το Δήμο Θεσσαλονίκης και τα "Δημήτρια 2007"
Με ελληνικούς υπέρτιτλους
Μονόπρακτη όπερα σε μουσική Richard Strauss και λιμπρέτο Hedwig Lachmann (πρόκειται για τη γερμανική μετάφραση – με μικρές τροποποιήσεις – από το γαλλικό πρωτότυπο του ομώνυμου θεατρικού έργου του Oscar Wilde). Ο Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης παρουσιάζει τη Σαλώμη, ένα από τα προκλητικότερα έργα του παγκόσμιου θεατρικού και οπερατικού ρεπερτορίου, σε μία νέα παραγωγή της οποίας τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία, τα κοστούμια και τους φωτισμούς υπογράφει ο Νίκος Πετρόπουλος. Όταν το 1891 ο Oscar Wilde γράφει στη γαλλική γλώσσα τη Σαλώμη, ένα δράμα-μελέτη με θέμα τη σεξουαλική νεύρωση, έρχεται αντιμέτωπος με τα πουριτανικά ήθη της εποχής του αλλά και με τη βικτωριανή λογοκρισία, η οποία απαγορεύει την παράσταση του έργου στην Αγγλία, εξαιτίας τόσο του βιβλικού θέματος όσο και του έντονου αισθησιασμού του. Δέκα χρόνια αργότερα ο Richard Strauss χρησιμοποιεί τη γερμανική μετάφραση του Hedwig Lachmann ως λιμπρέτο της όπερας Σαλώμη, η οποία πρωτοπαρουσιάζεται στην Όπερα της Δρέσδης στις 9 Δεκεμβρίου 1905 με θριαμβευτική επιτυχία. Τα επόμενα χρόνια η όπερα ανεβαίνει στις μεγαλύτερες λυρικές σκηνές του κόσμου καθιερώνοντας διεθνώς το συνθέτη της. Σε κάθε ανέβασμά της η Σαλώμη προκαλεί έως και σήμερα ιδιαίτερη αίσθηση και συχνά σκανδαλίζει με τολμηρές σκηνές όπως ο "Χορός των επτά πέπλων" και ο ερωτικός μονόλογος που τραγουδάει η κεντρική ηρωίδα κρατώντας στα χέρια της την κομμένη κεφαλή του Ιωάννη.


Μουσική Διεύθυνση: Νίκος Αθηναίος
Σκηνοθεσία - Σκηνικά - Κοστούμια - Φωτισμοί: Νίκος Πετρόπουλος

Διανομή
Σαλώμη: Μαρούσα Ξυνή
Ιωάννης: Tomàs Tommàsson, βαρύτονος
Ηρώδης: Βαγγέλης Χατζησίμος
Ηρωδιάδα: Δάφνη Ευαγγελάτου
Ναραβώθ: Γιάννης Χριστόπουλος τενόρος
Ακόλουθος: Νίκος Σπανός
1ος Ιουδαίος: Δημήτρης Ναλμπάντης
2ος Ιουδαίος: Γιάννης Οικονόμου
3ος Ιουδαίος: Μιχάλης Δουκάκης
4ος Ιουδαίος: Παναγιώτης Μανιάτης τενόρος
5ος Ιουδαίος: Μανώλης Παπαδάκης
1ος Στρατιώτης: Κωνσταντίνος Κατσάρας
2ος Στρατιώτης: Κώστας Ντότσικας
1ος Ναζωραίος: Νίκος Καπέτας
2ος Ναζωραίος: Αθανάσιος Πόγκας
Καππαδόκης: Σωτήριος Κοσμόπουλος

Κομπάρσοι
Γιάννης Αδαμίδης, Βασίλης Καλαμάρας, Κωνσταντίνος Καλαμάρας, Παναγιώτης Τόλης
Σκιά
Δήμητρα Καστέλλου

Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Θεσσαλονίκης
Διεύθυνση Ορχήστρας: Νίκος Αθηναίος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Αγγέλα Σαρόγλου
Μουσική Προετοιμασία: Νίκος Ζαφρανάς


ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
Υπεύθυνη Βεστιαρίου-Αμπιγιέζ: Δάφνη Τσακώτα
Υπεύθυνη Φροντιστηρίου: Βίκυ Αλεξάκη
Βοηθοί Αμπιγιέζ: Αθανασία Ηλιάδου, Κική Μαυρίδου
Μακιγιάζ-Κομμώσεις: Μαντώ Καμάρα
Βοηθός Μακιγιάζ: Αγγελική Ζευγώλη
Βοηθός Κομμώσεων: Μαρία Οικονόμου, Τάνια Ιορδανοπούλου

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Υπεύθυνος Παραγωγής: Παναγιώτης Κουντούρης
Βοηθός Παραγωγής: Μαρία Ροδοκαλάκη
Stage Manager: Κάλλια Κεραμέως, Μαρίνα Ζάβαλη
Υπεύθυνος Ήχου: Τριαντάφυλλος Ζαχαριάδης
Υπεύθυνος Φωτισμού: Τρύφων Κεχαγιάς
Αυτοματισμοί Σκηνής: Απόστολος Αποστολίδης
Μηχανικός Σκηνής: Γιώργος Πατουλίδης
Οδηγοί Σκηνής: Δημήτρης Γρηγοριάδης, Νεοκλής Παπαδόπουλος
Βοηθός Ήχου: Γιώργος Μπουρνούτος
Βοηθός Φωτισμού: Άγγελος Τενεκετζής
Τεχνικοί Σκηνής: Ία Τσκομελίτζε, Μάρεκ Προκοπίου, Ντάβιντ Προκοπίου

Κυριακή 7 Οκτωβρίου, 11.30 π.μ.: πρωινό γνωριμίας με την όπερα

Τιμές εισιτηρίων:
75€, 60€, 45€, 30€, 12€ (μαθητικά-φοιτητικά)
Έναρξη προπώλησης: για το κοινό 20 Σεπτεμβρίου
για τους συνδρομητές 9 Σεπτεμβρίου

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Στον παροξυσμό του πάθους - Εξαιρετική η "Σαλώμη" στο Μέγαρο Μουσικής
 
Κριτική Αντώνης Ι. Κωνσταντινίδης

Την αναγωγή στο περιβάλλον μιας ψυχιατρικής κλινικής των αρχών του 20ού αιώνα επέλεξε ο Νίκος Πετρόπουλος ως σκηνογραφική διέξοδο στην εξέλιξη της όπερας "Σαλώμη" του Ρίχαρντ Στράους. Ήταν η πρεμιέρα (12.10.07) της νέας παραγωγής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης - ένα πραγματικά πολυαναμενόμενο καλλιτεχνικό γεγονός.
Η παραβατική "Σαλώμη" του Ρίχαρντ Στράους μπορεί και ξεπερνά τις μυθικές βάσεις της. Μπορεί να παραμένει επίκαιρη, αινιγματικά διεστραμμένη, μεταπλάθοντας τη βιβλική της καταγωγή. Έντονα συμβολική, η μορφή του Όσκαρ Ουάιλντ απηχεί τη διαμάχη μεταξύ αιωνίων προτύπων. Είναι μια σειρά ανυπέρβλητων δίπολων που ανθολογούνται σημειολογικά και δομούν αυτή την κατάσταση της παρακμής. Η γυναίκα που βρίσκεται απέναντι στον άνδρα, η λογική που αντιστρατεύεται το πάθος, η σάρκα που πολεμά το πνεύμα, ο έρωτας που ενέχει το σπέρμα της ζωής και αντιστέκεται στον θάνατο. Όλες τους έννοιες προσιτές, με σημαντικές φιλοσοφικές προεκτάσεις, μοιάζουν να συμπυκνώνουν παραστατικά τη δυναμική τους σ' αυτό το έντονα συγκρουσιακό σκηνικό και να κορυφώνουν εξιδανικευμένα το συγκινησιακό τους παροξυσμό, σ' αυτήν την οπερατική μυθοπλασία.
Η "Σαλώμη" απηχεί πετυχημένα, ίσως όσο καμιά άλλη στη φιλολογία του μουσικού θεάτρου, τη femme fatale. Αισθησιακή και κάποτε πρόστυχη, η κεντρική ηρωίδα της όπερας του Στράους είναι η ζωντανή προσωποποίηση του ανεκπλήρωτου πόθου. Χωρίς δισταγμούς, μπορεί να αψηφά τις όποιες ηθικές, ανθρώπινες ή θεϊκές νόρμες μπροστά στην εκπλήρωση των παρορμήσεών της, του καταραμένου και καταστροφικού έρωτά της. "Είναι ένα άνθος στον κήπο της διαστροφής".
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Εκ των πραγμάτων, η μεταφορά ενός κειμένου -με σαφείς ιστορικές παραπομπές- σ' ένα ξένο περιβάλλον αποτελεί από μόνο του μια πρόκληση που απαιτεί σαφείς λύσεις, ίσως και κάποιες αναγκαίες μεταβολές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πιστεύουμε ότι με υπερβολή έπρεπε να σχηματιστούν καταστάσεις παρακμιακές, έντονου παροξυσμού, παθιασμένου παραληρήματος, μη ελέγξιμες, ικανές να πείσουν για την αναγκαιότητα αλλά και τη λειτουργικότητα του νέου χώρου - μιας ψυχιατρικής κλινικής στις αρχές του 20ού αιώνα. Η ιδέα θεωρούμε ότι υπήρξε πραγματικά ευφυής. Κάποιες όμως από τις σκηνοθετικές διεξόδους που επιλέχθηκαν, όπως στην περίφημη σκηνή του χορού των πέπλων, ή στην τελική θανάτωση της ηρωίδας, παρά την πρωτοτυπία τους θεωρούμε ότι μας άφησαν αναπάντητα ερωτηματικά.
Οι σκηνικοί όγκοι, επίπεδοι, τραχείς και σκοτεινοί, με υποβλητικές διαστάσεις αλλά με υποτυπώδη, μάλλον ελλιπή φωτισμό, δομούσαν ένα απρόσωπο, άρρωστο, ψυχιατρικό περιβάλλον και παράλληλα μια πρόταση ικανή να μεταδώσει οπτικά, υπό το κρύο φως ενός ακίνητου φεγγαριού, το κατάλληλο ψυχολογικό υπόβαθρο στους θεατές.
Η ΜΟΥΣΙΚΗ
Με καταβολές από τις συμφωνικές σελίδες του συνθέτη, η μουσική του Στράους εξακολουθεί να μαγεύει για τη μαστορική της ενορχήστρωση και μόνιμα να προκαλεί, ασκώντας μια ιδιαίτερη γοητεία από μόνη της. Είναι ένα ιδιαίτερης δυσκολίας ερμηνευτικό εγχείρημα που ακροβατεί στα όρια της παραδοσιακής τονικότητας, μακριά από το δεδομένο για την εποχή εκλεπτυσμένο αστικό στιλ. Στόχος της, ο ηχητικός υπαινιγμός μιας ατμόσφαιρας άρρωστης, ξαναμμένης στον παλμό του πάθους.
Η Συμφωνική Ορχήστρα του δήμου Θεσσαλονίκης, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Αθηναίου, υπερέβη τον καλό της εαυτό και επέδειξε τις αρετές των συντελεστών της στηρίζοντας θετικά τη δύσκολη γραφή. Ήταν η πλέον καλοδεχούμενη έκπληξη της παράστασης.
ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Η Μαρούσα Ξυνή ενδύθηκε τη Σαλώμη. Υπήρξε αξιοπρεπώς λυρική, ορθή στις δεξιοτεχνικές της ακροβασίες, χωρίς όμως την απαιτούμενη δραματικότητα και χωρίς να αποπνέει πειστικά τον εγγενή αισθησιασμό, την ομόρρυθμη λαγνεία του ρόλου της.
Ο τενόρος Βαγγέλης Χατζησίμος στον ρόλο του Ηρώδη υπήρξε πραγματικά εξαιρετικός. Υποκριτικά πειστικός στις μεταλλαγές του ρόλου του, εκπληκτικά δραματικός απέναντι στα διλήμματα της υπόθεσης και με φωνή ευπροσάρμοστη, ευλύγιστη και ακμαία, θεωρούμε ότι δίκαια κέρδισε το πρώτο χειροκρότημα.
Ο βαρύτονος Tomas Tomasson στον ρόλο του Ιωάννη υπήρξε επίσης σταθερά υποβλητικός. Η φωνή του χαρακτηριστικά σπηλαιώδης, η παρουσία του σταθερά αρρενωπή, κατάφερε να αναδείξει την αμετακίνητη δύναμη του πνεύματος και την αδιαπραγμάτευτη αξία της ηθικής με τρόπο σαφώς πειστικό.
Τον ρόλο της Ηρωδιάδος υποστήριξε η μέτζο Δάφνη Ευαγγελάτου. Αρχοντική και άνετη στη σκηνή, σκοτεινή στη μνησίκακη εκδικητικότητά της, η κ. Ευαγγελάτου μετουσίωσε με άψογο τρόπο τον ρόλο της.
Εξαιρετικός υπήρξε και ο τενόρος Γιάννης Χριστόπουλος στον ρόλο του ερωτευμένου και κατόπιν αυτόχειρα αξιωματικού Ναρραβώθ. Η παρουσία του υπήρξε αξιοσημείωτη στο σύνολό της, λαμπερή φωνητικά και υποκριτικά άψογη.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
Ήταν η πρεμιέρα της όπερας του Στράους "Σαλώμη". Μια παράσταση που μας επιβεβαίωσε ότι δίκαια το έργο αυτό θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της οπερατικής τέχνης. Η παραγωγή του Μεγάρου Μουσικής υπήρξε μια πρωτότυπη εκδοχή του έργου, σαφώς επιμελημένη, με εξαιρετική διανομή και πολύ καλή ορχηστρική υποστήριξη. Μοναδική παραφωνία ίσως, η μισοάδεια αίθουσα.


ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - 21/10/2007
  • 12 Οκτωβρίου 2007
    Παρ     21:00  (ΑΙΘΟΥΣΑ ΦΙΛΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μ1)
  • 14 Οκτωβρίου 2007
    Κυρ     21:00  (ΑΙΘΟΥΣΑ ΦΙΛΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μ1)
  • 17 Οκτωβρίου 2007
    Τετ     21:00  (ΑΙΘΟΥΣΑ ΦΙΛΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μ1)
  • 20 Οκτωβρίου 2007
    Σαβ     21:00  (ΑΙΘΟΥΣΑ ΦΙΛΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μ1)
ΠΡΟΣΕΧΩΣ